[ Pobierz całość w formacie PDF ]

ÿþWIERSZ O ZABICIU ANDRZEJA TCZYCSKIEGO
Wiersz (określany również jako pieśń lub elegia) powstał po roku 1461 na kanwie opisanych
przez nieznanego autora, z pewnością szlachcica, wydarzeń: Andrzej (Jędrzej) Tęczyński,
starosta Rabsztyna k. Olkusza, niezadowolony z wykonania reperacji swej zbroi przez
płatnerza Klemensa, wszczął kłótnię i pobił go dotkliwie; w odwecie został zamordowany
przez mieszczan krakowskich (16 lipca 1461), pomimo że ukrył się się w zakrystii kościoła
Franciszkanów. Sześciu sprawców skazano na ścięcie. Utwór o radykalnie
antymieszczańskim wydzwięku odzwierciedla nasilające się (zwłaszcza w kontekście toczącej
się wówczas wojny polsko-krzyżackiej) konflikty szlachecko-mieszczańskie. Utwór został
zapisany w końcu XV wieku na ostatniej karcie pergaminowego manuskryptu zawierającego
najstarszy znany przekaz Kroniki Anonima zw. Gallem.
A jacy to zli ludzie mieszczanie krakowianie,
%7Å‚eby pana swego, wielkiego chorÄ…giewnego,
Zabiliście, chłopi, Andrzeja Tęczyńskiego!
Boże się go pożałuj, człowieka dobrego,
Iże tako marnie szczedł od nierownia swojego!1
Chciał ci krolowi służyci, swą chorągiew mieci,
A o chłopi pogębek2 dali ji zabici.
W kościele-ć ji zabili, na tem Boga nie znali,
Zwiątości ni zacz3 nie mieli, kapłany poranili.
Zabiwszy, rynną ji wlekli4, na wschod5 nogi włożyli,
Z tego mu gańbę6 czynili.
Do wrocławianow posłali, do takich jako i sami,
A skarżąc na ziemiany, by jim gwałty działali.
Wrocławianie jim odpowiedzieli, żeście to zle udziałali7,
%7łeście się ukwapili8, człowieka zabili.
Kłamacie, chłopi, jako psi, byście tacy byli:
Nie stojicie wszytcy za jeden palec jego!
Mnimaliście, chłopi, by tego nie pomszczono?
Już ci jich szeć9 sieczono, jeszcze na tem mało!
A ten Waltko radzsa, ten niewierny zdradzsa,
Z Greglarem10 się radzili, jakoby ji zabić mieli.
Pan krakowski11 jego miłość z swojimi przyjacioły,
Boże, je racz uzdrowić, że tego pomścili!
Jaki to syn12 ślachetny Andrzeja Tęczyńskiego,
%7łeć on mści gorąco oćsa swego -
Boże, ji racz pozdrowić13 ode wszego złego!
Amen.
Objaśnienia
1poległ z rąk ludzi nie dorównujących mu stanem; 2policzek, uderzenie w twarz; 3za nic;
4wlekli go rynsztokiem; 5na stopnie schodów (ratusza); 6hańbę; 7uczynili; 8pospieszyli;
9sześciu; 10Waltko, Greglar - rajcowie miejscy; 11Jan Tęczyński (zm. 1470), kasztelan
krakowski, brat zabitego; 12Jan Tęczyński (zm. 1498), pan na Rabsztynie; 13uchronić,
zachować.
Zob. też: Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego - sol. Wojciech Siemion i Ars Nova (ARS
NOVA) [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • szkla.opx.pl

    •