[ Pobierz całość w formacie PDF ]

nymi z lewej strony paskiego ich ciaa.
Pawiy si w tych wodach morskie zajce i Spiczastonose, tarczami koScianymi pokryte,
ciemnobkitne, drapiene i akome jesiotry, które wiosenn por po spou z ososiami niosy
si pochodami ku WiSle.
Czujny stranik wybrzea niemao zuy trudu dla przerwania ruchu wdzicznego, dla skró-
cenia ywota, dla poarcia miazgi tych wody mieszkaców, na ogniu spalonej.
Czatowa na wielkie wgorze albo nieruchome szczupaki, lec dugo piersiami na tafli lo-
dowej, aeby nieomylnym uderzeniem zaostrzonej oski, bodorem celnym je przebi.
Wywabia je po nocy z dna, z kryjówek, oszukujc i prowadzc ku brzegom za pomoc bla-
sku pochodni i poncego uczywa.
Cigny zwiedzione w gupocie swej Switej i wchodzimy w wicierze wiklowe, w chytre
aki.
Splata bowiem pierwotn sie z wiklów, osadza j na stroiszu, czyli trzonku, lub podstpnie
zastawia.
Wypala wgla zarzewiem w pniaku sosnowym, zwalonym przez wichry, rdze drzewny
i czyni ze podobizn pawaczki.
Puszcza si w owej odzi pierwotnej na wody spokojne, krótk paczyn z prawej i lewej stro-
ny drzewnego koryta umiejtnie wyrtajc.
180
Lecz niedaleko od brzegu móg odbi.
Zbada wszake calizn wychylon ju z wody i zaczajone pod fal wzburzon osuchy, wy-
patrzy i wymierzy, gdzie w wierzchoku przyldka haki s najzdradliwsze dla brzucha okr-
tu, gdzie czatuj istne wwozy zalewisk midzy ach a ach.
Gdy w ciemn noc listopada morze poczo ze swej gbi i dali wydawa najbardziej ponure
oskoty i ryki, gdy od niestrzymanej potgi huraganu wyspa dre pocza w posadach, skoki
spitrzonych bawanów przesadzay way wysokie, ryy jamy, pruy brzegi i nowe w midzy-
morzu wybijay wwozy, a siwy, w swej straszliwoSci przeraxliwy ywio morski wokoo su-
sz obiega - czowiek na wyspie rozpala nad zdradzieckimi puapkami wielkie ognie, bujne
stosy na najwyszych wzniesieniach.
Dawa niby to ratownicze i zbawcze sygnay braciom ludziom, których wielkie denegi z miej-
sca na miejsce ponad gbin ciskay.
Zdarzao si, i sternik na korabiu, burz szalon miotany, zawierzy ludzkiemu pobratymco-
wi na suszy.
Nie wiedzia, i czeka na u wybrzea, schowanego w ciemnoSci, bardziej zowieszcza za-
sadzka nixli burzy szalestwo w otchaniach - i si gotuje do skoku nienawiS, chciwoS i ze-
msta srosza od najzacieklejszego podmuchu.
Gdy statek zwiedziony a zwabiony do brzegu faszywymi ogniami, ni to ryba bezmySlna,
wora si w piachy, stan w biegu albo pada na boku - pod pozorem ratunku czer pózwie-
rzt wdzieraa si na pokad od dzy dyszca.
Z mroku nocy migotay wScieke oczy i maczuga wySlizgana w napaSciach - a do wichrowe-
go poSwistu docza si Swist oszczepu ostrym nabitego krzemieniem.
Tote eglarz waregski i brytyjski nadawa temu miejscu w swojej mowie nazw  Hell -
czyli Pieko.
Oto, co gosi stara helska kronika, przechowywana do niedawna w protestanckim koSciele na
Helu, z której tylko wycig pozosta:
Ksi Wartysaw Pierwszy w roku 1128 zaoy miasto na Helu w miejscu, gdzie stay ndz-
ne chaty zamieszkane przez lud dziki.
Na pamitk swej maonki, która nosia imi Hela, nazwa to miejsce Hel.
Zbudowa tu koSció parafialny pod wezwaniem Switego Wojciecha, a miejsce to zasiedli
osadnikami z Pomorza, którzy si ryboówstwem trudnili.
Ksina darowaa do tego koScioa kielich srebrny z rytym na nim napisem.
Gdy Wartysaw, pierwszy ksi chrzeScijaski, umar w roku 1136, a brat jego, ksi Rati-
borus, wadz ksicia osign, zbudowa w tyme miejscu w roku 1142 koSció, który na-
zwa Switego Piotra imieniem.
A poSwici ów koSció biskup imieniem Adalbertus.
Waldemar Drugi, król duski, prowadzi wielk wojn z ksitami Pomorza i zagarn ich
miasta a do miasta Hela nad morzem.
Tyle wieSci stara helska kronika.
Ksia Wartysaw Pierwszy, idcy z rodu Kruta, syna Gryna, króla Ranów, ksicia Obodry-
tów i Lutyków, a z matki Sawiny, córki Swantybora pomorskiego, jest pierwszym ksiciem
Pomorza znanym w dziejach.
A do jego czasów ziemie te, zdobyte przez Bolesawa Chrobrego, podlegay Polsce Piastów.
181
Pomorze nad Parsant i Odr w czasie zaburze po Smierci wielkiego budownika wyamao
si spod polskiej przewagi.
Wartysaw ze Szczecina wada obszern krain po obu brzegach Odry, rozciga swe pano-
wanie nad Wkranami, tudzie nad wyspami Uznoim i Wolin.
Stolic swoj mia w Szczecinie, odkd Biaogard nad Parsant, dwakro przez Bolesawa
Krzywoustego zdobyty, królowi polskiemu podlega.
Ksi Wartysaw, dzieckiem jeszcze ochrzczony, pomaga do zaprowadzenia na Pomorzu
chrzeScijastwa.
Jednak w jego stolicy zoty posg Trygawa by narodowym boyszczem i czeS powszechn
odbiera.
Od dziecistwa Bolesaw Krzywousty dobija si o panowanie nad morzem. [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • szkla.opx.pl

    •