[ Pobierz całość w formacie PDF ]

wa\nej dla ludzkiego poznania, a nie mo\e jej na własnym gruncie uprawomocnić.
Fenomen  korelat ka\dego aktu intuicyjnego; wszystko, co ujmujemy bezpośrednio i z oczywistością.
Rzecz w tym, \e doświadczenie jest z natury swej jednostkowe, zaś teza, \e jedynym prawomocnym
zródłem wiedzy jest doświadczenie ma charakter ściśle ogólny; a zatem nie mo\e być uzasadniona na
podstawie doświadczenia. Chybione byłoby tu powoływanie się na indukcję, gdy\ teza uznająca
indukcję za podstawę rzetelnego, pewnego poznania sama ma charakter ogólny i nie mo\e być
uzasadniona na gruncie doświadczenia.
Ogólniej: nie mo\na uprawomocniać jakiejś tezy, która sama wymaga takiego uprawomocnienia;
jakiego się chce  miałaby sama dostarczyć.
Zdaniem Husserla prawdziwa nauka będzie zrealizowana dopiero wtedy, gdy powróci się do
rzeczy tak, jak się one dają ująć zródłowo.
Tradycyjni empiryści mylą się jednak myśląc, \e mają do czynienia z samymi rzeczami; te mo\na
napotkać jedynie w doświadczeniu transcendentalnym. Husserl podjął zatem hasło:  Z powrotem do
rzeczy 24
Metody fenomenologii Husserla:
1. Epoche  wymóg bezwzględnej ascezy poznawczej, zawieszenia dotychczasowych
doświadczeń, sądów myślenia potocznego, nauki filozofii itp.
2. Redukcja eidetyczna  ma ona uchwycić istotę rzeczy.
3. Redukcja transcendentalna  ma odsłonić absolutne pole świadomości transcendentalnej.
Modele fenomenologii:
1. Model eidetyczny  oparty jedynie na redukcji eidetycznej.
2. Model transcendentalny  oparty na redukcji eidetycznej i redukcji transcendentalnej.
24
odrzucenie pojęciowych spekulacji filozoficznych;  powrót do rzeczy to wgląd w ich istotę.
59
Historia filozofii  notatki
" Husserl zakwestionował podstawową tezę empiryzmu, zgodnie z którą jedynie doświadczenie
zmysłowe pojęte empirycznie jest zródłem prawomocnego poznania. Uznał, \e ma ono charakter
metafizyczny, gdy\ nie jest ona w stanie uprawomocnić się sama na gruncie tego, co samo głosi.
" Doświadczenie ma charakter jednostkowy, a teza ta ma charakter ogólny; nie ma zaś na gruncie
empiryzmu mo\liwości przejścia od tezy jednostkowej do tezy ogólnej (por. husserlowska krytyka
indukcji).
" Poniewa\ teza, \e jedynie doświadczenie jest zródłem prawomocnego poznania ma charakter
metafizyczny, a zarazem jest podstawą wszystkich konstrukcji metafizycznych, to cały empiryzm
wbrew swej programowej i zwalczanej u innych metafizyczności, ma charakter metafizyczny
właśnie.
" Podstawowej tezie empiryzmu Husserl przeciwstawił tzw.  zasadę wszystkich zasad , zgodnie z
którą nie tylko doświadczenie zmysłowe pojęte empirycznie, lecz w ogóle ka\dy zródłowo
prezentujący akt naoczny jest zródłem prawomocnego poznania w takim zakresie i charakterze, w
jakim się zródłowo prezentuje; Husserlowi chodzi tu przede wszystkim o to, \e obok
doświadczenia zmysłowego (zawsze jednostkowego), zródłem poznania mo\e być równie\ akt
apriorycznego uchwycenia istoty (poprzez redukcję eidetyczną)  ogólnego pierwiastka rzeczy.
Zatem w oparciu o redukcję eidetyczną, która realizuje tzw. widzenie istotnościowe, mo\na
uprawomocniać prawa ogólne. W konsekwencji, zdaniem Husserla, empiryzm wymaga
uprawomocnienia poprzez akty intuicji apriorycznej. Po takim uzupełnieniu jest prawomocny w
stosunku do rzeczywistości przyrodniczej (rzeczywistości pojętej naturalistycznie), nale\y jednak
pamiętać, \e nie jest to rzeczywistość w ogóle; w szczególności poza rzeczywistością
przyrodniczą istnieje równie\ rzeczywistość czystych istot, którą mo\na uchwycić przez
redukcję eidetyczną.
Redukcja eidetyczna:
" Ma na celu wyodrębnienie istoty rzeczy. Realizuje się poprzez akty intuicji apriorycznej  tzw.
ogląd istoty.
" Redukcja eidetyczna Husserla była reakcją m.in. na słabości indukcyjnego tworzenia pojęć
ogólnych. Ju\ platonicy zwrócili uwagę, \e w oparciu o indukcję i abstrakcję nie da się np. dojść
do określenia człowieka jako istoty rozumnej, ani do \adnej wartościowej definicji. Cechy
wyabstrahowane indukcyjnie są uzale\nione automatycznie od zakresu wziętych pod uwagę
przedmiotów jednostkowych, a zakres ten wyznaczyliśmy nie znając jeszcze ogólnej ich istoty 
czyli de facto dowolnie. Rezultaty indukcyjnej abstrakcji dają zwykle cechy oderwane, treściowo
puste, banalne itd.
" Techniką, którą posługuje się redukcja eidetyczna jest imaginacja wariancyjna
(uzmienniająca). Nie wymaga ona w odró\nieniu od abstrakcji indukcyjnej doświadczenia
wielości rzeczy, wystarczy  ogląd jednej (nawet wyobra\onej) rzeczy i poddanie jej operacji
uzmienniania, dla wykrycia granic jej plastyczności. Cecha (bądz cechy ), bez której przedmiot
nie mo\e istnieć (w sensie  nie mo\e zachować to\samości) składa się na eidos (istotę) tego
przedmiotu. Cecha ta składa się na pierwiastek ogólny rzeczy  eidos bowiem to element
inwariantny25 w trakcie procedury uzmienniającej  np. dla koloru jest nim związek z
przestrzenią.
W przedmiocie występują zatem:
> Cechy istotne  czyli konstytutywne, składające się na jego eidos.
> Cechy wtórne  czyli drugorzędne, spójne jednak z pierwszymi i wspólnie z nimi
określające przedmiot, choć nie są istotne; tzn. nie stanowią o jego to\samości. Są równie\
istotne dla istnienia tego przedmiotu  np. owalny kształt, kolor.
> Cechy nie mogące wchodzić w skład pojęcia przedmiotu  np.  zazdrosny nie mo\e
być cechą stołu.
25
niezmiennik
60
Historia filozofii  notatki
61 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • szkla.opx.pl

    •